Technologie in de zorg: de échte uitdaging is opschaling

AEF voerde in opdracht van ZonMw een verkennend onderzoek uit naar de rol van technologische innovaties in de zorg. AEF‘er Carolien Bosshardt vertelt over de belangrijkste lessen, uitdagingen en persoonlijke inzichten dit ze meeneemt uit dit project.

Waarom is het belangrijk dat we technologische innovaties in de zorg beter gaan benutten?
Carolien: “De zorgvraag stijgt, de druk op het systeem neemt toe en er zijn simpelweg te weinig mensen om de zorg te blijven leveren zoals we die nu kennen. Data en technologie kunnen helpen om processen slimmer te organiseren, werkdruk te verlichten en mensen zelf meer regie te geven. Maar daarvoor is een gezamenlijke visie en een doordachte implementatie nodig. Concreet betekent dit bijvoorbeeld dat ouderen langer zelfstandig thuis kunnen wonen met behulp van medicatiedispensers, draagbare noodknoppen en monitoring op afstand, of dat patiënten met hart- en vaatziekten via zelfmanagementapps eerder kunnen ingrijpen bij signalen van verslechtering.”

Wat vroeg ZonMw precies aan AEF?
“ZonMw wilde weten wat de belangrijkste kansen en knelpunten zijn bij het ontwikkelen, implementeren en opschalen van technologische innovaties in de zorg. Daarnaast wilden ze scherper krijgen hoe zij als stimulator en kennisdeler deze innovaties beter kunnen ondersteunen en versnellen, en hoe per IZA-doelgroep gerichter gewerkt kan worden aan implementatie.”

Wat was jullie belangrijkste conclusie?
“De grootste kansen én uitdagingen liggen niet zozeer in het ontwikkelen van nieuwe technologie, maar in de implementatie en opschaling ervan. Veel technologieën richten zich op specifieke ziektebeelden, terwijl gebruikers juist behoefte hebben aan oplossingen die bijdragen aan hun algehele gezondheid en welzijn. Denk aan leefstijlapps die beweging stimuleren of wearables die gezondheid monitoren. Zulke toepassingen zijn breed inzetbaar, maar blijven onderbelicht.”

“Daarnaast is er behoefte aan overzicht en inzicht in de kwaliteit van bestaande technologische toepassingen. Er is een wildgroei aan apps en toepassingen, maar het is onduidelijk welke werken en veilig zijn. ZonMw kan hier een regierol in pakken door niet alleen innovatie te stimuleren, maar ook te zorgen voor kennisdeling, overzicht en gerichte opschaling richting een hybride zorgsysteem.”

Waar liep je als projectteam tegenaan?
“De onderzoeksvraag was breed en het veld complex, met veel verschillende belangen en perspectieven. Je bent eigenlijk nooit ‘klaar’ met zo’n onderzoek. We hebben meer dan veertig interviews gevoerd met uiteenlopende partijen, van tech-startups tot patiëntenverenigingen en beleidsmakers, en iedereen legde andere accenten.”

“Wat goed werkte, was de gezamenlijke start. Met ZonMw organiseerden we een stakeholderidentificatiesessie op kantoor om te bepalen wie we wilden betrekken. Dat gaf focus en een gezamenlijk vertrekpunt om gericht het veld in te gaan voor interviews en sessies.”

Hoe heeft AEF als adviesbureau hier het verschil kunnen maken?
“We brachten structuur in het complexe speelveld en wisten partijen te verbinden. Door zowel interviews als ‘whole system in the room’-sessies te organiseren, kreeg het onderzoek verdieping. In zo’n sessie zitten patiënten, zorgverleners, beleidsmakers en techontwikkelaars tegelijk aan tafel. Dat zorgt voor herkenning tussen perspectieven en voor een open gesprek over wat er nodig is om innovaties echt van de grond te krijgen.”

Welke lessen neem je mee naar andere projecten?
“De waarde van werken met alle partijen tegelijk. We zijn gewend om mensen apart te interviewen, maar er ontstaat echt verdieping als je mensen samenbrengt. Technologische innovatie is niet alleen een technisch vraagstuk, maar een veranderopgave waarbij processen, gedrag en samenwerking net zo belangrijk zijn als de technologie zelf.”

“Ook is het belangrijk om aandacht te hebben voor preventie en welzijn. Veel innovaties richten zich op de behandeling van specifieke ziekten, maar juist door te investeren in technologieën die gezondheid en welzijn breed ondersteunen, kunnen we veel meer winst behalen voor de samenleving als geheel.”

Meer weten over dit project? Stuur Carolien een berichtje.