Mentale gezondheidsnetwerken: snel de juiste zorg op de juiste plek
De geestelijke gezondheidszorg (GGZ) staat zwaar onder druk. De wachtlijsten lopen op, er is een groeiend tekort aan personeel, en inwoners krijgen niet altijd de juiste zorg op de juiste plek. De oprichting van mentale gezondheidsnetwerken (MGN’s) moet daar verandering in brengen.
Maar hoe doe je dat: werelden verbinden die van oudsher niet vanzelfsprekend met elkaar samenwerken? AEF'ers Aukje en Nina vertellen over de belangrijkste uitdagingen die ze tegenkwamen in dit bijzondere proces.
Waarom is het nodig om de samenwerking in de ggz te verbeteren?
Aukje: “Mensen moeten soms maanden wachten voordat ze terecht kunnen bij een GGZ-instelling of bij een psycholoog. En dat terwijl begeleiding vanuit het sociaal domein veel passender kan zijn; bijvoorbeeld hulp bij schuldenproblematiek of bij problemen met huisvesting. Als je op die vlakken stress ervaart, kun je daar natuurlijk ook mentale klachten van krijgen. Door de tijd te nemen om goed te kijken naar wat er nu precies aan de hand is, kunnen we ervoor zorgen dat meer mensen sneller op de juiste plek terecht komen. Dat is fijn voor mensen die hulp nodig hebben en helpt bovendien om de wachtlijsten terug te dringen.”
Hoe gaan de nieuwe mentale gezondheidsnetwerken daarbij helpen?
Nina: “De ‘MGN’s’ gaan daarbij helpen omdat welzijnsorganisaties, gemeenten, huisartsen, ervaringsdeskundigen, GGZ-instellingen en zorgverzekeraars intensiever met elkaar gaan samenwerken. Daardoor krijgen mensen met mentale klachten en problemen op andere levensgebieden sneller passende hulp.
Maar het gaat ook over een andere manier van werken. Het ‘verkennend gesprek’ staat centraal; daarin verkennen een GGZ-professional en een maatschappelijk werker of ervaringsdeskundige de hulpvraag samen met de persoon om wie het gaat en diens naasten. In plaats van de klassieke focus op de klachten die iemand heeft, draait het in dit gesprek om vragen als: 'Waar wil jij dat dit gesprek over gaat?' en 'Wat zou jij anders willen?' Deze aanpak kijkt verder dan alleen het willen oplossen van mentale klachten, maar helpt juist om ook op andere onderdelen van iemands leven een passende oplossing te vinden.”
Wat heeft AEF in dit proces kunnen doen?
Aukje: “AEF heeft het proces begeleid waarin al deze partijen samen hebben bedacht en afgesproken hoe de MGN’s eruit moeten zien en welke stappen er voor nodig zijn om daar te komen. Een belangrijk onderdeel daarvan was het scherp krijgen van het ‘waarom’: welk probleem zijn we nu precies aan het oplossen en welke oplossingen kunnen de MGN’s daarin bieden? We hebben data-analyses uitgevoerd en zijn in gesprek gegaan met allerlei verschillende partijen om die vragen te beantwoorden.”
Nina: “Daarna hebben we gekeken naar wat er concreet nodig is om hiertoe te komen.
We hebben dit samengebracht in een transformatieplan om financiële middelen vrij te maken en de beweging te stimuleren. We mogen er trots op zijn dat we als een van de eerste regio’s een goedgekeurd plan hebben, waarmee we in elf gebieden in Rotterdam netwerken kunnen gaan opzetten. We werken nu aan de cruciale volgende stap: een monitoringsplan om te meten of het verkennend gesprek daadwerkelijk leidt tot minder doorverwijzingen naar de GGZ en betere ondersteuning voor inwoners.”
Hoe kijken jullie zelf terug op dit proces?
Nina: "Ik ben trots dat we, samen met onze regionale partners, de wens om de zorg voor mensen met psychische klachten beter te organiseren centraal hebben gehouden. Deze transformatie vraagt om een hele nieuwe manier van denken en werken, die voorbijgaat aan de grenzen van ons huidige zorgsysteem.”
Aukje: “Dat is best spannend voor alle betrokken partijen. Het vraagt veel om vertrouwde werkwijzen en rolverdeling ter discussie te stellen. In zo’n proces is er ook wel eens wrevel. Ik vind het écht heel mooi hoe het in deze regio is gelukt om elkaar ook op die momenten toch steeds weer te vinden, in het belang van de inwoners waar we het uiteindelijk allemaal voor doen. Ik ben trots op onze bijdrage in dat proces, maar ik vind het ook een dik compliment waard aan de betrokken partijen.”
Hoe gaat het nu verder?
Nina: “Inmiddels is het transformatieplan goedgekeurd en kunnen de partijen concreet aan de slag. We hebben voor een praktische insteek gekozen: beginnen met een aantal pilots en vandaaruit verder leren en doorontwikkelen. Dat loopt nu volop. Het motiveert me om juist in deze fase een goede monitoring op te zetten, zodat we kunnen zien of we de juiste koers volgen. Uiteindelijk gaat het erom dat we anders gaan kijken naar de hulpvraag van inwoners, en daarmee zorgen voor betere ondersteuning en kortere wachtlijsten in de GGZ."
Meer weten? Stuur Nina of Aukje een berichtje!
