Energieplanologie: energie en ruimte ‘samendenken’

Maarten: “De tijd dat energie altijd en overal beschikbaar is, ligt achter ons. Dat zie je nu al aan stilvallende woningbouwprojecten, laadpalen die tijdelijk geen stroom leveren en ondernemers die maanden op een aansluiting moeten wachten. Netcongestie –de overbelasting van ons energienetwerk- legt bloot dat energie een schaarse factor is geworden. En dat raakt iedereen. Zonder een samenhangende aanpak stokt de verduurzaming van de industrie en de woningbouw, en dat heeft enorme maatschappelijke en economische gevolgen.”

Een transitie die ons landschap herschrijft

“De schaal van de ruimtelijke impact is enorm. Als je beseft dat Nederland 50.000 extra transformatorhuisjes nodig heeft, plus kilometers aan nieuwe hoogspanningslijnen, dan zie je dat de energietransitie letterlijk ons landschap herschrijft. Het is niet alleen een technisch vraagstuk, maar ook een cultureel en maatschappelijk verhaal: hoe willen we dat Nederland eruitziet in de 22e eeuw?

Een belangrijk inzicht is dat energie niet langer een sluitpost is. Voorheen keken we pas aan het einde van een ontwerp naar de energievoorziening. Dat kan niet meer. Energie moet vanaf het begin meewegen in keuzes over gebiedsontwikkeling.”

Energie en ruimte: twee gescheiden werelden

“De kernuitdaging is dat energie en ruimte lange tijd gescheiden werelden zijn geweest. Ingenieurs spreken in ‘kilowatts en netconfiguraties’, planologen in ‘vierkante meters en bestemmingsplannen’. De dialoog tussen de disciplines is cruciaal. Het ingewikkelde is: hoe verbind je die twee manieren van denken? Beide sectoren werken bovendien met totaal verschillende tempo’s en hebben andere belangen. Dat maakt het organiseren van de samenwerking en besluitvorming complex.

Wat je moet doen, is de formele besluitvorming combineren met een informele dialoog, waarin professionals elkaar op inhoud bevragen zonder direct te verzanden in (eigen) belangen.”

Energieplanologie als nieuw vakgebied

“Samen met Liander hebben we een brede redactie op de been gebracht, met experts uit uiteenlopende domeinen: van water en bodem tot ruimtelijk ontwerp en netbeheer. Die diversiteit aan perspectieven verdiept het gesprek. Gezamenlijk hebben we een essay over energieplanologie geschreven dat uitnodigt om keuzes te maken en energieplanologie als vakgebied verder te ontwikkelen. Inmiddels zijn we begonnen met het vormgeven van een ‘Vrije Ruimte’ – een plek waar energie- en ruimtestrategen vrijuit scenario’s verkennen die de formele besluitvorming kunnen helpen.”

Een vraagstuk over rechtvaardigheid

“Voor mij gaat is dit óók een vraagstuk dat gaat over rechtvaardigheid. Als we nu geen scherpe keuzes maken, lopen we het risico dat bijvoorbeeld bepaalde wijken achterblijven. Ik wil bijdragen aan een transparant en eerlijk gesprek over waar we wél en waar we níet investeren in energie-infrastructuur. Want dat soort keuzes bepaalt uiteindelijk waar en hoe mensen kunnen wonen, werken en leven.”

Meer weten? Stuur Maarten een berichtje.
Lees hier het essay 'Energieplanologie' dat hij samen met collega's schreef.